Διαφήμιση είναι η διαδικασία γνωστοποίησης και επηρεασμού του καταναλωτικού κοινού για ένα προϊόν ή μία υπηρεσία επί πληρωμή. Η διαφήμιση, μπορεί να χρησιμοποιεί άλλοτε συγκινησιακά χαρακτηριστικά (επίκληση στο συναίσθημα), που συνδέουν τον χρήστη με την αγορά ή την χρήση του προϊόντος και άλλοτε λογικά χαρακτηριστικά (επίκληση στη λογική), όπως τεχνικά χαρακτηριστικά και πλεονεκτήματα του προϊόντος σε σχέση με τα ανταγωνιστικά. Σήμερα, η διαφήμιση είναι το κύριο μέσο παροχής πληροφοριών προς το καταναλωτικό κοινό, για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που διακινούνται στην αγορά, καθιστώντας το εξαιρετικά ευάλωτο στη χρήση αθέμιτων διαφημιστικών πρακτικών.

ΑΘΕΜΙΤΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Αθέμιτη διαφήμιση, είναι αυτή που κρίνεται αντίθετη προς τις απαιτήσεις της επαγγελματικής ευσυνειδησίας και στρεβλώνει ουσιωδώς ή ενδέχεται να στρεβλώσει ουσιωδώς την οικονομική συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή. Είδος αθέμιτης διαφήμισης είναι η παραπλανητική διαφήμιση, η οποία περιλαμβάνει εσφαλμένες πληροφορίες και είναι συνεπώς αναληθής ή όταν, με οποιονδήποτε τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της συνολικής παρουσίασής της, παραπλανά ή ενδέχεται να παραπλανήσει το μέσο καταναλωτή, ακόμα και αν οι πληροφορίες είναι αντικειμενικά ορθές, όσον αφορά ένα ή περισσότερα στοιχεία (π.χ. την ύπαρξη ή τη φύση του προϊόντος ή της υπηρεσίας, τα κύρια χαρακτηριστικά τους, την τιμή και τον τρόπο υπολογισμού της) και, ούτως ή άλλως, τον οδηγεί ή ενδέχεται να τον οδηγήσει να λάβει απόφαση συναλλαγής, την οποία διαφορετικά, δεν θα ελάμβανε.

Παραπλανητικές διαφημίσεις, θεωρούνται όσες:

• χρησιμοποιούν σήμα ή αντίστοιχο διακριτικό γνώρισμα χωρίς την αντίστοιχη άδεια,
• περιλαμβάνουν ισχυρισμό, ότι ένα προϊόν ή μία υπηρεσία ή ο προμηθευτής τους, έχουν την έγκριση, πιστοποίηση ή άδεια δημόσιου ή άλλου φορέα, ενώ δεν την έχουν,
• προσκαλούν σε αγορά προϊόντων, σε μια καθορισμένη τιμή, χωρίς να γίνεται γνωστή η ύπαρξη των οποιωνδήποτε εύλογων λόγων που μπορεί να έχει ο προμηθευτής, για τους οποίους πιστεύει ότι δεν θα μπορέσει να προμηθεύσει ή να αναθέσει σε άλλο προμηθευτή να προμηθεύσει τα προϊόντα αυτά ή ισοδύναμά τους, στην τιμή αυτή, μέσα σε εύλογο διάστημα και σε εύλογες ποσότητες, λαμβανομένων υπ’ όψιν του προϊόντος, της κλίμακας διαφήμισης αυτού και της τιμής που προσφέρεται (διαφήμιση «δόλωμα»),
• προσκαλούν σε αγορά προϊόντων σε καθορισμένη τιμή και στη συνέχεια:
• δηλώνεται άρνηση επίδειξης του διαφημιζόμενου προϊόντος στους καταναλωτές, ή
• άρνηση λήψης παραγγελιών για το προϊόν ή παράδοσής του σε εύλογο χρόνο, ή
• επιδεικνύεται ένα ελαττωματικό δείγμα του, με πρόθεση προώθησης ενός άλλου προϊόντος («δόλωμα και μεταστροφή»).
• δηλώνουν ψευδώς, ότι το προϊόν θα είναι διαθέσιμο για πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα, ή ότι θα διατίθεται μόνο υπό ειδικούς όρους για πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να προκληθεί η λήψη άμεσης απόφασης και να στερηθεί από τους καταναλωτές η δυνατότητα ή ο χρόνος, να προβούν σε τεκμηριωμένη επιλογή,
• δηλώνουν την ανάληψη της υποχρέωσης παροχής υπηρεσιών υποστήριξης μετά την πώληση, σε καταναλωτές με τους οποίους ο προμηθευτής είχε επικοινωνήσει πριν από τη συναλλαγή σε γλώσσα που δεν είναι επίσημη γλώσσα του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται ο προμηθευτής και στη συνέχεια διάθεση αυτής της υπηρεσίας μόνο σε άλλη γλώσσα, χωρίς αυτό να έχει καταστεί γνωστό στον καταναλωτή πριν αυτός δεσμευθεί για τη συναλλαγή,
• δηλώνουν, ή με άλλο τρόπο δημιουργούν την εντύπωση ότι ένα προϊόν μπορεί να πωλείται νόμιμα, ενώ δεν μπορεί,
• παρουσιάζουν τα δικαιώματα που παρέχει ο νόμος στον καταναλωτή ως ειδικό χαρακτηριστικό της προσφοράς του προμηθευτή,
• προβάλλονται στα μέσα, για την προώθηση ενός προϊόντος, χωρίς αυτό να γίνεται σαφές από το περιεχόμενο της ανακοίνωσης ή από εικόνα ή ήχο σαφώς αναγνωρίσιμα από τον καταναλωτή (κεκαλυμμένη διαφήμιση),
• διατυπώνουν ουσιωδώς ανακριβείς ισχυρισμούς, όσον αφορά στη φύση ή στην έκταση του κινδύνου για την προσωπική ασφάλεια του καταναλωτή ή της οικογένειάς του, αν ο καταναλωτής δεν αγοράσει το προϊόν,
• προωθούν παρόμοιο προϊόν με εκείνο που προσφέρει συγκεκριμένος κατασκευαστής, με τέτοιο τρόπο, ώστε να παραπλανάται σκόπιμα ο καταναλωτής, ότι έχει κατασκευασθεί από τον συγκεκριμένο κατασκευαστή, ενώ δεν συμβαίνει αυτό,
• προωθούν ένα πυραμιδωτό σύστημα πωλήσεων, όπου ο καταναλωτής θεωρεί ότι έχει την ευκαιρία για μεγαλύτερο όφελος με την εισαγωγή άλλων καταναλωτών στο σύστημα, παρά με την ίδια την πώληση ή την κατανάλωση των προϊόντων,
• περιέχουν ισχυρισμό, ότι ο προμηθευτής πρόκειται να σταματήσει τη δραστηριότητά του ή να μετακομίσει, ενώ αυτό δεν ισχύει,
• περιέχουν ισχυρισμό, ότι τα προωθούμενα προϊόντα μπορούν να διευκολύνουν το κέρδος σε τυχερά παίγνια,
• προβάλλουν αναληθή ισχυρισμό ότι προϊόν είναι σε θέση να θεραπεύει ασθένεια, δυσλειτουργίες ή δυσμορφίες,
• προβάλλουν ουσιωδώς ανακριβείς πληροφορίες σχετικά με τις συνθήκες της αγοράς ή τη δυνατότητα εύρεσης του προϊόντος, προκειμένου να παροτρυνθεί ο καταναλωτής να αποκτήσει το προϊόν με όρους λιγότερο ευνοϊκούς σε σχέση με αυτούς που ισχύουν υπό κανονικές συνθήκες της αγοράς,
• προβάλλουν τη διεξαγωγή διαγωνισμού ή την καταβολή επάθλων χωρίς τη χορήγηση των περιγραφόμενων επάθλων ή του ισοδυνάμου τους,
• περιγράφουν το προβαλλόμενο προϊόν ως «δωρεάν», «χωρίς επιβάρυνση» ή με αντίστοιχη διατύπωση, ενώ ο καταναλωτής οφείλει να καταβάλει οποιαδήποτε άλλη πληρωμή εκτός του αναπόφευκτου κόστους για την ανταπόκριση στη διαφήμιση, για την παραλαβή ή την παράδοση του αντικειμένου,
• συμπεριλαμβάνουν στο διαφημιστικό υλικό τιμολόγιο ή αντίστοιχο έγγραφο, με το οποίο ζητείται πληρωμή και το οποίο παρέχει στον καταναλωτή την εντύπωση ότι έχει ήδη παραγγείλει το προϊόν, ενώ αυτό δεν ισχύει,
• προβάλλουν τον ψευδή ισχυρισμό ή δημιουργούν την εσφαλμένη εντύπωση, ότι ο προμηθευτής δεν ενεργεί για σκοπούς που συνδέονται με την εμπορική δραστηριότητά του, την επιχείρηση, την τέχνη ή το επιτήδευμά του, ή τον παρουσιάζουν ψευδώς ως καταναλωτή,
• δημιουργούν την ψευδή εντύπωση, ότι οι υπηρεσίες, μετά την πώληση του προϊόντος, διατίθενται σε κράτος μέλος άλλο από αυτό στο οποίο πωλείται το προϊόν.

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Συγκριτική διαφήμιση, είναι κάθε διαφήμιση που προσδιορίζει άμεσα ή έμμεσα ή υπονοεί την ταυτότητα συγκεκριμένου ανταγωνιστή ή τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που αυτός προσφέρει. Η συγκριτική διαφήμιση, επιτρέπεται εφόσον:

• δεν είναι παραπλανητική (όπως ανωτέρω περιγράφεται),
• συγκρίνει προϊόντα ή υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στις ίδιες ανάγκες ή έχουν τους ίδιους στόχους,
• συγκρίνει, κατά τρόπο αντικειμενικό, ένα ή περισσότερα χαρακτηριστικά που είναι ουσιώδη, συναφή, εξακριβώσιμα και αντιπροσωπευτικά των εν λόγω προϊόντων και υπηρεσιών, στα οποία μπορεί να συμπεριλαμβάνεται και η τιμή,
• δεν έχει ως συνέπεια τη δυσφήμιση ή την υποτίμηση των σημάτων, εμπορικών επωνυμιών, άλλων διακριτικών σημείων, προϊόντων, υπηρεσιών, δραστηριοτήτων ή της κατάστασης ενός ανταγωνιστή,
• για προϊόντα με ονομασία προέλευσης αφορά, σε κάθε περίπτωση, προϊόντα με την ίδια ονομασία προέλευσης,
• δεν επωφελείται αθέμιτα από την φήμη σήματος, εμπορικής επωνυμίας ή άλλων διακριτικών σημείων ανταγωνιστή ή από τα δηλωτικά καταγωγής ανταγωνιστικών προϊόντων,
• δεν παρουσιάζει ένα προϊόν ή μία υπηρεσία ως απομίμηση ή αντίγραφο προϊόντος ή υπηρεσίας που φέρουν σήμα κατατεθέν ή εμπορική επωνυμία, και
• δε δημιουργεί σύγχυση μεταξύ προμηθευτών, μεταξύ διαφημιστή και ανταγωνιστή ή μεταξύ των εμπορικών σημάτων, των εμπορικών επωνυμιών, άλλων διακριτικών γνωρισμάτων, προϊόντων ή υπηρεσιών του διαφημιστή και του ανταγωνιστή.

ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ

Από τον νόμο απαγορεύεται στους τηλεοπτικούς σταθμούς, η μετάδοση διαφημίσεων παιδικών παιχνιδιών, από ώρα 07:00 μέχρι και ώρα 22:00 κάθε ημέρας. Ενισχυτικά της νομοθεσίας, ισχύει και ο Ελληνικός Κώδικας Διαφήμισης – Επικοινωνίας που έχει γίνει αποδεκτός από το σύνολο των φορέων της διαφήμισης. Σε περίπτωση που διαπιστώνεται παραβίαση των διατάξεων που παραπάνω αναφέρονται, οι καταναλωτές έχουν το δικαίωμα να αιτηθούν την παύση της προβολής και της χρήσης των συγκεκριμένων διαφημιστικών μέσων, αλλά και την αποχή από μελλοντική χρήση τους