To NUDGE είναι ένα ερευνητικό έργο με χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Ορίζοντας 2020  που επιδιώκει να απελευθερώσει πλήρως και να αξιολογήσει τα δυνητικά οφέλη παρεμβάσεων  που στοχεύουν στην ανθρώπινη συμπεριφορά με στόχο τη μεγαλύτερη ενεργειακή απόδοση. Με αυτόν τον τρόπο, φιλοδοξεί να  ανοίξει το δρόμο για γενικευμένη χρήση τέτοιου είδους παρεμβάσεων ως πολύτιμο εργαλείο χάραξης πολιτικής σε θέματα ενεργειακής απόδοσης.

Το έργο

Η επίτευξη της “ενεργειακής μετάβασης” προϋποθέτει αλλαγή της φιλοσοφίας του ευρύτερου πληθυσμού γύρω από τα θέματα της κατανάλωσης και εξοικονόμησης ενέργειας. Διάφορες λύσεις διερευνώνται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αυτή τη στιγμή, με στόχο να κινητοποιήσουν όσο το δυνατό μεγαλύτερα τμήματα του ευρωπαϊκού πληθυσμού και να τα στηρίξουν στη μείωση της ενεργειακής τους κατανάλωσης. Αυτή η μείωση απαιτεί αλλαγές στην ανθρώπινη συμπεριφορά, από το πώς χειριζόμαστε καθημερινά τις ηλεκτρικές συσκευές και τα συστήματα θέρμανσης μέχρι την ανάληψη μεμονωμένων δράσεων για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των σπιτιών μας.

Το έργο NUDGE θα μελετήσει και πειραματιστεί με διαφορετικές τεχνικές παρεμβάσεων που επιδιώκουν να αλλάξουν την ανθρώπινη συμπεριφορά με απώτερο στόχο την καλύτερη διαχείριση της ενέργειας, ανοίγοντας παράλληλα το δρόμο για καινοτόμες πολιτικές σε ενεργειακά ζητήματα.

Οι παρεμβάσεις που θα σχεδιαστούν στο έργο θα συγκριθούν με πιο συμβατικούς τύπους παρεμβάσεων σε πιλοτικές δοκιμές που θα γίνουν στην Ελλάδα, στο Βέλγιο, στη Γερμανία, στην Πορτογαλία και την Κροατία, με χρήση καινοτόμων:

• Σεναρίων ενεργειακής χρήσης (π.χ., παραγωγή  ηλιακής ενέργειας από φωτοβολταϊκά στοιχεία για τη φόρτιση ηλεκτρικών αυτοκινήτων, απόκριση στη ζήτηση (demand-response) για φυσικό αέριο)
• Δημογραφικών και κοινωνικό-οικονομικών μεταβλητών των εμπλεκόμενων πληθυσμών, και
• Πλατφορμών / μέσων που επιτρέπουν την υλοποίηση των παρεμβάσεων (π.χ. εφαρμογές έξυπνων κινητών, περιβάλλοντα dashboard, διαδικτυακές πύλες, εκπαιδευτικό υλικό και πρακτικές μάθησης από γενιά σε γενιά).

Πιλοτικές δοκιμές του έργου

Πιο αναλυτικά, οι πέντε πιλοτικές δοκιμές του έργου αφορούν:

• Στη διεπιστημονική εκπαίδευση με εκπόνηση ομαδικών εργασιών σε θέματα οικιακής ενεργειακής κατανάλωσης για παιδιά στο Βέλγιο
• στον αποτελεσματικό έλεγχο της θέρμανσης και παραγωγής ζεστού νερού χρήσης για λέβητες φυσικού αερίου στην Ελλάδα
• στη βελτιστοποίηση φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων με παραγόμενη στις οικίες ενέργεια από φωτοβολταϊκά στοιχεία στη Γερμανία
• στην υιοθέτηση βιώσιμων ενεργειακά αποδοτικών συμπεριφορών για “υγιή σπίτια” στην Πορτογαλία
• στην προώθηση τεχνικών κατανεμημένης αυτο-παραγωγής ενέργειας για τοπικές ενεργειακές κοινότητες στην Κροατία

Στόχοι και μεθοδολογία του έργου

Το NUDGE βασίζεται σε θεωρίες των επιστημών συμπεριφοράς, ώστε, σε πρώτη φάση, να αναλύσει με πολυδιάστατο τρόπο τη συμπεριφορά των καταναλωτών ενέργειας και τους υποκείμενους κοινωνικούς και ψυχολογικούς παράγοντες, και σε δεύτερη φάση να προχωρήσει στο σχεδιασμό παρεμβάσεων που θα βελτιώνουν αυτές τις συμπεριφορές. Οι παρεμβάσεις αυτές αφορούν σε πολλαπλά ενεργειακά σενάρια και στην υλοποίησή τους συνδυάζουν πληθώρα τεχνολογικών μέσων, όπως ψηφιακές πλατφόρμες και εργαλεία ανάλυσης δεδομένων, που επιτρέπουν την ταυτόχρονη και συνδυαστική μελέτη, ανάλυση και βελτίωση της συμπεριφοράς των καταναλωτών.

Στη συνέχεια, το πιλοτικό έργο προβλέπει την αξιολόγηση των προτεινόμενων παρεμβάσεων μέσω δοκιμών υπό πραγματικές συνθήκες. Προκειμένου οι παρεμβάσεις να είναι αποτελεσματικές, θα εφαρμοστούν ψηφιακές τεχνολογίες (π.χ. έξυπνοι μετρητές, αυτόματοι θερμοστάτες, κινητές εφαρμογές), οι οποίες θα επιτρέψουν στους καταναλωτές να παρακολουθούν ενεργά και αποτελεσματικά την κατανάλωση ενέργειας, καθώς και να λαμβάνουν εκπαίδευση για την καλύτερη δυνατή εφαρμογή και υιοθέτηση νέων συνηθειών.

Τέλος, στόχος του NUDGE είναι να διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη εικόνα από τα αποτελέσματα των πιλοτικών δοκιμών και να τη μεταφράσει σε απτές, συγκεκριμένες συστάσεις για πλήθος εμπλεκόμενων φορέων: θεσμούς λήψης αποφάσεων και χάραξης πολιτικής σε εθνικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο, παρόχους ενέργειας και τεχνολογίας (π.χ. σχεδιαστές εφαρμογών για έξυπνες κινητές συσκευές), ενεργειακές κοινότητες και ενώσεις καταναλωτών. Οι συστάσεις, σχετικά με το σχεδιασμό και τον αντίκτυπο των παρεμβάσεων, αποσκοπούν και στην ενθάρρυνση επενδύσεων για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.

Παρεμβάσεις τύπου nudge

H λέξη nudge στα ελληνικά μεταφράζεται ως “σπρώξιμο”,  μια ελαφρά ώθηση που μπορεί να κάνει κάποιον να κινηθεί ή να ενεργήσει, ενδεχομένως με τρόπο διαφορετικό απ’ ότι έχει (συνηθίσει να) κάνει ως τώρα. Στο έργο, ως τέτοιο σπρώξιμο νοείται κάθε παρέμβαση ήπιου χαρακτήρα που μπορεί να ωθήσει τους καταναλωτές να συμπεριφέρονται καλύτερα σε ενεργειακά ζητήματα. Αυτές οι ήπιες παρεμβάσεις μπορούν να ταξινομηθούν σε έξι κατηγορίες:

• Παρεμβάσεις που διευκολύνουν την επιθυμητή συμπεριφορά μειώνοντας τη σωματική ή νοητική προσπάθεια που απαιτείται προκειμένου να γίνουν αντιληπτά τα οφέλη της.
• Παρεμβάσεις που επιδιώκουν την ανάσχεση μια ανεπιθύμητης συμπεριφοράς, καθιστώντας σαφέστερες τις αρνητικές προεκτάσεις της και εγείροντας εντονότερα αμφιβολίες για την ορθότητά της.
• Παρεμβάσεις που αξιοποιούν ή και ενισχύουν την επιθυμία των ανθρώπων να υιοθετήσουν συμπεριφορές τις οποίες αντιλαμβάνονται ως προσδοκία από τον κοινωνικό τους περίγυρο (κοινωνική επιρροή). ·
• Παρεμβάσεις που στοχεύουν στη δημιουργία αβεβαιότητας ή και φόβου για κατεστημένες συμπεριφορές.
• Παρεμβάσεις που αποσκοπούν στη διατήρηση των επιθυμητών συμπεριφορών όταν αυτές ήδη υπάρχουν.
• Παρεμβάσεις που ευνοούν τις επιθυμητές συμπεριφορές προβάλλοντας τα πλεονεκτήματά τους έναντι λιγότερο επιθυμητών εναλλακτικών λύσεων.

Πληροφορίες για το έργο

Δέκα εταίροι από 7 ευρωπαϊκές χώρες  συνεργάζονται προκειμένου να υλοποιήσουν και να πειραματιστούν με διαφορετικές παρεμβάσεις σε θέματα ενεργειακής συμπεριφοράς σε πέντε πιλοτικές δοκιμές που θα διεξαχθούν σε αντίστοιχες χώρες-μέλη.

Συμπληρώστε το ερωτηματολόγιο εδω: https://ghentunipss.eu.qualtrics.com/jfe/form/SV_0BNIaYZmySIeWRD?Q_Language=EL

Διαβάστε τη μελέτη  εδώ